Strefy klimatyczne to określone obszary na Ziemi, w których panują podobne warunki klimatyczne. Wyróżniamy pięć głównych stref: okołobiegunową, umiarkowaną, podzwrotnikową, zwrotnikową i równikową. Każda z tych stref ma swoje charakterystyczne cechy, takie jak temperaturę, opady, pory roku, itp. Dzięki temu wyróżnienie stref klimatycznych pozwala lepiej poznać różnorodność warunków panujących na Ziemi.
Naukowe badania nad strefami klimatycznymi są ważne dla zrozumienia zmian klimatu i ich wpływu na życie na Ziemi. Rozwój technologii pozwala na coraz dokładniejsze obserwacje i monitorowanie klimatu na całym świecie, co jest niezbędne dla podejmowania skutecznych działań na rzecz ochrony naszej planety.
Cieszę się, że zainteresowałeś się tematem stref klimatycznych. W tym artykule postaram się dostarczyć Ci wszelkich niezbędnych informacji.
Czym charakteryzują się strefy klimatyczne?
Zróżnicowanie klimatu na świecie wpływa na wiele aspektów życia na Ziemi. Ludzie budują domy, aby chronić się przed różnymi warunkami pogodowymi, takimi jak deszcz, słońce, upał, zimno i wiatr. W zależności od strefy klimatycznej, w której mieszkają, potrzebują różnego rodzaju ochrony. Podobnie, rośliny i zwierzęta są przystosowane do różnych warunków klimatycznych, co wpływa na bioróżnorodność danego obszaru.
Strefy klimatyczne to obszary na Ziemi, które charakteryzują się podobnymi warunkami klimatycznymi. Klimat jest z kolei zespołem zjawisk i procesów atmosferycznych, który jest charakterystyczny dla danego obszaru i określony na podstawie obserwacji i pomiarów meteorologicznych przeprowadzonych w okresie przynajmniej 30 lat. Na klimat wpływają czynniki klimatotwórcze, takie jak promieniowanie słoneczne, wiatry, opady atmosferyczne i temperatura.
Strefowe zróżnicowanie dopływu promieniowania słonecznego do powierzchni Ziemi ma różne przyczyny i konsekwencje, w tym wpływ na rozwój roślinności i zróżnicowanie gleb. Dla przykładu, obszary położone bliżej równika otrzymują więcej promieniowania słonecznego i są cieplejsze, co wpływa na występowanie roślinności tropikalnej oraz bardziej żyznych gleb. Z kolei obszary polarno-arktyczne otrzymują mniej promieniowania słonecznego, co wpływa na występowanie roślinności tundrowej i chłodnych gleb.
Można wyróżnić pięć głównych stref klimatycznych na Ziemi: strefę okołobiegunową, umiarkowaną strefę podzwrotnikową, strefę zwrotnikową, strefę międzyzwrotnikową oraz strefę równikową. Każda z tych stref charakteryzuje się innymi warunkami klimatycznymi, co wpływa na różnorodność roślinności i zwierząt na danym obszarze.
Dlatego ważne jest, aby umieć odczytywać dane z map klimatycznych i umieć określać warunki klimatyczne panujące na danym obszarze z uwzględnieniem czynników geograficznych. To
Brak idealnego klimatu
Na Ziemi nie ma klimatu idealnego i warunki klimatyczne, które są właściwe dla jednych okresów roku, mogą być uciążliwe dla innych. Dlatego ważne jest poznanie cech klimatycznych panujących w różnych strefach klimatycznych, aby lepiej przygotować się na zmiany warunków i dostosować do nich swoje życie.
Cechy klimatów w różnych strefach klimatycznych
Strefy klimatyczne na Ziemi zostały wyodrębnione na podstawie charakterystycznych warunków klimatycznych, takich jak temperatura powietrza, opady, wilgotność i ciśnienie atmosferyczne. Wyróżnia się pięć stref klimatycznych: równikową, zwrotnikową, podzwrotnikową, umiarkowaną (ciepłą i chłodną) oraz okołobiegunową. Każda z tych stref ma swoje charakterystyczne cechy klimatyczne.
Cechy klimatów w poszczególnych strefach
W każdej ze stref klimatycznych Ziemi występują klimaty z przewagą cech morskich (oceanicznych), kontynentalnych i przejściowych. W poszczególnych strefach klimatycznych można wyróżnić kilka typów klimatów, takich jak np. klimat tropikalny wilgotny, klimat zwrotnikowy suchy, klimat umiarkowany morski, klimat kontynentalny oraz klimat subarktyczny. W zależności od położenia geograficznego, pokrycia terenu, wzniesienia nad poziomem morza czy działalności człowieka, w każdej strefie występują także różne typy klimatów astrefowych, takie jak klimat górski czy klimat obszarów zurbanizowanych.
Strefy klimatyczne świata: podstawowe informacje
Strefa klimatów równikowych
W strefie klimatów równikowych przez cały rok panują temperatury powyżej +20°C, a amplitudy dobowe i roczne są małe. Opady są wysokie i występują niemal codziennie przez cały rok. Warunki dla życia człowieka są bardzo gorące i zbyt wilgotne, co utrudnia życie i działalność gospodarczą.
Strefa klimatów zwrotnikowych
W strefie klimatów zwrotnikowych zimą panują temperatury powyżej +10°C, a latem powyżej +20°C. Amplitudy temperatury są bardzo duże, zarówno dobowe, jak i roczne. Opady są małe lub bardzo małe, występują wyłącznie latem, co utrudnia działalność gospodarczą. W wielu miejscach jest skrajnie sucho.
Strefa klimatów podzwrotnikowych
W strefie klimatów podzwrotnikowych zimy są powyżej 0°C (tylko we wnętrzu kontynentów zdarzają się mrozy), a lata powyżej +20°C. Opady są suche latem, a deszczowe zimą. Warunki termiczne i opadowe są najkorzystniejsze w porównaniu z innymi strefami klimatycznymi.
Strefa klimatów umiarkowanych
W strefie klimatów umiarkowanych zimy są ciepłe, z temperaturami od -10°C w głębi kontynentu do 0°C na wybrzeżach, a lata łagodne, z temperaturami od +15°C na wybrzeżach do +20°C w głębi lądu. Opady występują przez cały rok, najwyższe są latem, zimą opady są w postaci śniegu. Warunki klimatyczne są korzystne dla gospodarki.
Strefa klimatów chłodnych
W strefie klimatów chłodnych zimy są bardzo chłodne, z temperaturami od -20°C w głębi kontynentu do -10°C na wybrzeżach, a lata umiarkowanie chłodne, z temperaturami między +10°C a +20°C. Opady występują przez cały rok, najwyższe są latem, zimą opady są w postaci śniegu. Warunki klimatyczne są trudne dla rolnictwa.
Strefa klimatów okołobiegunowych
W strefie klimatów okołobiegunowych średnia roczna temperatura
Mapa stref klimatycznych
Treść klimatogramów dla siedemnastu miejsc przedstawionych na mapie stref klimatycznych, pozwala na zobaczenie rocznej zmienności temperatury powietrza oraz opadów w każdym z tych miejsc. Na mapie kolorami zaznaczono pięć stref klimatycznych, a odcieniami kolorów typy klimatu, które są rozmieszczone symetrycznie względem równika. Dookoła mapy narysowano diagramy klimatyczne stacji reprezentujących poszczególne typy klimatu.
Diagramy klimatyczne
Każdy diagram obrazuje średnie miesięczne temperatury powietrza (wykres liniowy) i średnie miesięczne sumy opadów (wykres słupkowy). Nad diagramem umieszczono nazwę typu klimatu na prostokącie w kolorze odpowiadającym kolorowi typu klimatu na mapie i w legendzie. Od diagramów prowadzą odnośniki do punktów na mapie.
Strefy klimatyczne i typy klimatu
Po lewej stronie mapy w legendzie umieszczono piętnaście kolorowych prostokątów z opisem stref klimatycznych i typów klimatu w poszczególnych strefach. Dodatkowo niebieskim kreskowaniem wydzielono astrefowy klimat monsunowy, a biało-szarym gradientem astrefowy klimat górski.
Współrzędne geograficzne
Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwadzieścia stopni.
Zaobserwowane prawidłowości
Analizując klimatogramy, można zaobserwować roczny przebieg średniej temperatury powietrza oraz zmienność i wysokość opadów dla każdego z miejsc. Przykładowo, w strefie klimatycznej zwrotnikowej na półkuli północnej, można zauważyć wyraźną różnicę w opadach pomiędzy sezonem letnim a zimowym. Podobne zjawisko występuje również w strefie klimatycznej umiarkowanej, gdzie zimą występują niższe temperatury i mniejsze opady, a latem wyższe temperatury i większe opady. Natomiast w strefie klimatycznej okołobiegunowej na półkuli południowej, obserwuje się bardzo niskie temperatury przez cały rok oraz niewielką ilość
Warunki klimatyczne na obszarze Polski
Warunki klimatyczne zmieniają się nie tylko w skali globalnej, ale także na obszarze kontynentu, kraju, a nawet regionu. Na przykład na terenie stosunkowo niewielkiego kraju, jakim jest Polska, średnia temperatura roczna zmienia się od +6°C w części północno‑wschodniej do +9°C na Dolnym Śląsku w części południowo‑zachodniej; opady oscylują od 500 mm/rok w centralnej Polsce, do 800 mm/rok na południu (nie licząc gór, gdzie są znacznie wyższe), a pokrywa śnieżna zalega średnio od 40 dni na zachodzie do 80 dni na Suwalszczyźnie.
Temperatury
Średnia temperatura roczna w Polsce wynosi od +6°C w części północno‑wschodniej do +9°C na Dolnym Śląsku w części południowo‑zachodniej.
Opady
Opady w Polsce oscylują od 500 mm/rok w centralnej Polsce do 800 mm/rok na południu (nie licząc gór, gdzie są znacznie wyższe).
Pokrywa śnieżna
Pokrywa śnieżna zalega średnio od 40 dni na zachodzie do 80 dni na Suwalszczyźnie.
Podziały klimatyczne Ziemi
Istnieje kilka podziałów klimatycznych Ziemi, które różnią się liczbą wydzielanych stref. Autorzy tych podziałów stosowali różne, mniej lub bardziej szczegółowe, kryteria ich wyznaczania.
Charakterystyka różnych typów klimatów
Każda strefa klimatyczna ma właściwy dla siebie klimat strefowy, ale w każdej strefie istnieją różne typy klimatów. W strefie klimatów równikowych wszystkie typy klimatu (poza szczytami najwyższych gór) odznaczają się wysoką temperaturą powietrza.
Klimat równikowy wilgotny
Charakterystyczne dla klimatu równikowego wilgotnego są m.in. nieznaczne amplitudy temperatury oraz opady niemal codziennie przez cały rok.
Klimat podrównikowy wilgotny
Klimat podrównikowy wilgotny cechuje się nieco większymi wahaniami temperatury powietrza i trochę niższymi opadami.
Klimat podrównikowy suchy
Klimat podrównikowy suchy jest równie ciepły co poprzednie typy klimatu, ale występuje w nim kilkumiesięczna pora sucha.
Klimatogramy dla wybranych typów klimatu w strefie równikowej
Ilustracja przedstawiająca przykłady klimatogramów dla wybranych typów klimatu w strefie równikowej.
Klimaty w strefie klimatów zwrotnikowych
W strefie klimatów zwrotnikowych wyróżniamy m.in.: klimat wilgotny w strefie występowania monsunów, klimat kontynentalny suchy dalej od wybrzeży oraz klimat skrajnie suchy we wnętrzu kontynentów.
Dlaczego na szczytach wysokich gór śnieg leży przez cały rok?
Szczyty wysokich gór charakteryzują się niską temperaturą oraz dużą ilością opadów w postaci śniegu. Jednym z najważniejszych czynników wpływających na ten stan rzeczy jest strefa klimatyczna, w której znajduje się dana góra.
Strefa klimatyczna
Im dalej od wybrzeży, tym w strefie klimatów podzwrotnikowych jest bardziej sucho. Na wybrzeżach panuje klimat wilgotny (śródziemnomorski), dalej od morza – kontynentalny suchy, a w głębi kontynentów – klimat skrajnie suchy. W strefie klimatów umiarkowanych – zarówno ciepłej, jak i chłodnej – wyróżniamy m.in. typy klimatu: morski z małymi amplitudami rocznymi temperatury, przejściowy oraz kontynentalny z bardzo dużymi amplitudami rocznymi temperatury. W strefie klimatów okołobiegunowych, charakteryzujących się bardzo niskimi opadami i niską temperaturą, mamy do czynienia z klimatem subpolarnym, dla którego typowe jest krótkie zimne lato i długa mroźna zima, oraz klimatem polarnym z temperaturą ujemną przez cały rok.
Wysokie góry
Szczyty wysokich gór, takie jak np. Kilimandżaro, znajdują się na granicy stref klimatycznych, co wpływa na ich warunki atmosferyczne. Zwykle są one pokryte śniegiem przez cały rok, bez względu na strefę klimatyczną. Jest to związane z faktem, że wraz ze wzrostem wysokości atmosfera staje się coraz cieńsza, a temperatura maleje. Wysokie góry otrzymują duże ilości opadów, które zamarzają i pozostają w postaci śniegu i lodu na szczytach. Nawet jeśli w dolinach panuje ciepły klimat, to na wysokości szczytów śnieg może zalegać przez cały rok, co zapewnia utrzymanie warunków śnieżnych.
Jakie są różnice między klimatem górskim a klimatami strefowymi?
Klimat górski odróżnia się od klimatów strefowych występowaniem ekstremalnych warunków klimatycznych, które zwiększają się wraz ze wzrostem wysokości. W górach zazwyczaj jest chłodniej, wilgotniej i wietrzniej niż na równinach. Wszystko to wpływa na rozwój flory i fauny oraz na życie człowieka.
Jak zmienia się klimat gór od podstawy do wierzchołków?
Klimat górski zmienia się wraz ze wzrostem wysokości, co wpływa na rosnącą na tych terenach roślinność i zwierzęta. Na niższych wysokościach panuje klimat strefowy, który charakteryzuje się wyższymi temperaturami i mniejszą ilością opadów. W miarę jak wspinamy się wyżej, temperatura maleje, a opady stają się bardziej intensywne. Na bardzo wysokich wysokościach (np. powyżej 5000 m n.p.m.) panuje klimat arktyczny, gdzie zimy są bardzo długie, a lato trwa tylko kilka tygodni.
Co to jest klimat monsunowy i gdzie występuje?
Klimat monsunowy jest odmianą klimatu występującą przede wszystkim w strefach równikowych, zwrotnikowych, podzwrotnikowych i umiarkowanych, ale nie tylko. Główne obszary występowania klimatu monsunowego to Azja Południowa i Południowo-Wschodnia oraz północna Australia. Charakteryzuje się on występowaniem okresowych, bardzo intensywnych opadów deszczu, co jest bardzo ważne dla rolnictwa w tych rejonach.
Zapoznaj się z następującymi hasłami ze słowniczka:
Klimat astrefowy
Klimat astrefowy to klimat kształtowany przez czynniki lokalne, takie jak położenie względem lądu i morza, wysokość nad poziomem morza, pokrycie terenu oraz działalność antropogeniczna. Jest to klimat niezależny od szerokości geograficznej.
Klimat strefowy
Klimat strefowy to klimat o cechach uwarunkowanych szerokością geograficzną i związanymi z nią czynnikami. Charakteryzuje się zróżnicowanym dopływem promieniowania słonecznego do powierzchni Ziemi, globalną cyrkulacją atmosferyczną, układem ośrodków barycznych itp.
Strefa klimatyczna
Strefa klimatyczna to obszar o podobnym klimacie, uwarunkowany przez czynniki geograficzne i meteorologiczne. Wyróżnia się pięć stref klimatycznych na Ziemi: okołobiegunową, umiarkowaną, subtropikalną, zwrotnikową i równikową.
Typ klimatu
Typ klimatu to sposób klasyfikacji klimatu, oparty na jego cechach charakterystycznych. Wyróżnia się kilka typów klimatu, takich jak klimat równikowy, tropikalny, zwrotnikowy, umiarkowany, chłodny, polarny itp.
