Punkt czternasty orędzia Woodrowa Wilsona do Kongresu mówił o utworzeniu powszechnego zrzeszenia narodów, na podstawie uroczystych umów, które miały na celu dać wszystkim państwom, zarówno małym jak i wielkim, wzajemne gwarancje niezawisłości politycznej i całości terytorialnej. Liga Narodów powstała z myślą o utrzymaniu pokoju na świecie, a jej powstanie było wynikiem konferencji paryskiej i podpisanego traktatu wersalskiego. W trakcie konferencji wersalskiej, sprawa polska była jednym z kluczowych tematów, a jej wynik był korzystny dla Polski. Przed rokiem 1918, istniała organizacja o charakterze międzynarodowym, która stawiała sobie za cel obronę „ustalonego porządku”. Była to Światowa Liga Antykomunistyczna.
Wzajemne relacje państw w powojennej Europie według prezydenta Wilsona
Po I wojnie światowej prezydent USA Woodrow Wilson zaproponował powołanie Ligi Narodów jako instrumentu umożliwiającego państwom współpracę i zapobieganie konfliktom. Liga Narodów miała być organizacją otwartą dla każdego kraju, który zaakceptował postanowienia Paku Ligi Narodów. Członkowie organizacji mieli dążyć do pokoju i porozumienia międzynarodowego, a przede wszystkim do unikania wojen.
Geneza Ligi Narodów
Skutki, zwłaszcza społeczne, I wojny światowej przyczyniły się w dużej mierze do powstania idei Ligi Narodów. Francja i Wielka Brytania na początku były sceptycznie nastawione do propozycji prezydenta Wilsona, jednak ostatecznie uznały, że Liga Narodów może być dobrym instrumentem do realizacji ich polityki. Francja była zainteresowana przede wszystkim tym, żeby nowo powstała organizacja miała charakter antyniemiecki.
Członkowie i siedziba Ligi Narodów
Liczba państw wchodzących w skład Ligi Narodów wahała się między 45 a 60 w okresie międzywojennym. Akces do niej mógł zgłosić każdy kraj, który zaakceptował postanowienia Paku Ligi Narodów. Siedziba organizacji znajdowała się w Genewie, w Szwajcarii.
Czy Liga Narodów przyniosła pokój w Europie?
Członkowie Ligi Narodów mieli dążyć do pokoju i porozumienia międzynarodowego, ale w praktyce organizacja nie zdołała zapobiec wybuchowi II wojny światowej. Czy Liga Narodów okaże się „instrumentem” pozwalającym mocarstwom realizować własną politykę, czy rzeczywiście zapewni pokojowe współistnienie państw?
Europejscy członkowie Ligi Narodów w kolejnych latach jej istnienia
| Lata istnienia | Europejscy członkowie Ligi Narodów |
|---|---|
| 1920-1922 | Albania, Belgia, Bułgaria, Czechosłowacja, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Jugosławia, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia |
Sesja inauguracyjna Ligi Narodów
Sesja inauguracyjna Ligi Narodów odbyła się w 1920 roku. Liga Narodów to międzynarodowa organizacja, której celem było zachowanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Podczas sesji inauguracyjnej ustalono zasady funkcjonowania Ligi Narodów i wybrano sekretarza generalnego.
Logo Ligi Narodów
W przeciwieństwie do większości organizacji międzynarodowych, Liga Narodów posiadała półoficjalny symbol. Zadanie polega na zaprojektowaniu własnego logo dla Ligi Narodów, biorąc pod uwagę przekaz symbolu (np. kolor, element gwiazdy).
Siedziba Ligi Narodów
Pałac Narodów w Genewie był siedzibą Ligi Narodów od końca okresu międzywojennego. Jednak wcześniej posiedzenia Zgromadzenia i Rady odbywały się w różnych miejscach.
Zgromadzenie
Zgromadzenie to organ Ligi Narodów, który rozpatrywał wszystkie kwestie związane z pokojem światowym, które mieściły się w ramach kompetencji Ligi. Podczas podejmowania decyzji obowiązywała zasada jednomyślności, a każdy członek Ligi dysponował jednym głosem. Pierwsze posiedzenie Zgromadzenia odbyło się w listopadzie 1920 roku, a od tego czasu posiedzenia odbywały się co najmniej raz w roku.
Rada
Rada to organ Ligi Narodów, który podejmował decyzje i współpracował z państwami członkowskimi w celu zachowania pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Rada składała się z stałych i niestałych członków, a każde państwo członkowskie mogło mieć maksymalnie jednego przedstawiciela w Radzie.
Sekretariat
Sekretariat to organ Ligi Narodów, który odpowiadał za codzienną pracę Ligi i wykonanie decyzji podjętych przez Zgromadzenie i Radę. Na czele Sekretariatu stał sekretarz generalny, który był wybierany przez Zgromadzenie.
Sesja Zgromadzenia Ligi Narodów
Ilustracja obrad Zgromadzenia Ogólnego ONZ
Polecenie 7 wymaga od nas znalezienia lub wykorzystania ilustracji przedstawiającej obrady Zgromadzenia Ogólnego ONZ i porównania jej z ilustracją przedstawiającą sesję Zgromadzenia Ligi Narodów. W analizie należy uwzględnić wygląd wnętrza, wyposażenie sal oraz występujące na nich osoby.
Porównanie podobieństw i różnic
Sala Zgromadzenia Ogólnego ONZ składa się z marmurowej posadzki i wysokiej, klasycystycznej kopuły. Wnętrze sali zdobią symbole flag krajów członkowskich, a także podesty dla przedstawicieli państw. Podobnie jak w przypadku Zgromadzenia Ligi Narodów, w sali odbywają się obrady, w trakcie których przedstawiciele państw podejmują decyzje dotyczące problemów globalnych.
Rada Ligi Narodów
Rada była najważniejszą instytucją Ligi Narodów. Składała się ze stałych i niestałych członków. Początkowo stałymi przedstawicielami były: Francja, Wielka Brytania, Włochy i Japonia. W 1926 roku dołączyły Niemcy. Po wystąpieniu Niemiec i Japonii oraz przyjęciu ZSRR w latach 1933-1934 znowu było czterech członków stałych. W 1937 roku Radę opuściły Włochy, a w 1940 usunięto z niej ZSRR (po agresji tego państwa na Finlandię).
Członkowie niestałych
Początkowo było czterech członków niestałych. Nie wyznaczono im kadencji. W 1926 roku zmieniono to i od tego czasu członków miało być dziewięciu i wybierano ich na 3-letnią kadencję. W 1936 roku członków niestałych było już jedenastu.
Kompetencje Rady
Do kompetencji Rady należało nakładanie sankcji, kontrola funkcjonowania systemu mandatowego, ochrona praw mniejszości narodowych, działalność mediacyjna i rozjemcza.
Sekretariat Ligi Narodów
Sekretariat był organem administracyjnym Ligi Narodów, który zapewniał ciągłość prac oraz kierował bieżącą działalnością. Jego głównym zadaniem było przygotowywanie projektów rezolucji oraz ustaw. Brytyjczyk Eric Drummond pełnił funkcję sekretarza generalnego Ligi przez prawie całe dwudziestolecie.
Organy specjalne
Liga Narodów posiadała również organy specjalne, w tym Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej w Hadze, który rozstrzygał spory między państwami i wydawał opinie doradcze oraz Międzynarodową Organizację Pracy, która zajmowała się m.in. ograniczeniem pracy dzieci, ochroną praw pracowników, poprawą warunków pracy i zatrudnienia.
Cele Ligi Narodów
Pakt Ligi Narodów składał się z 26 artykułów oraz wstępu i zakładał pokojową współpracę między narodami, opartą na jawności stosunków międzynarodowych, sprawiedliwości i honorze. Liga Narodów postulowała przestrzeganie przepisów prawa międzynarodowego oraz poszanowanie postanowień traktatowych. Liga Narodów podkreślała konieczność wyrzeczenia się siły w konfliktach międzynarodowych, ale uznawała możliwość prowadzenia tzw. legalnych wojen. Liga mogła podjąć „wszelkie środki służące zapewnieniu pokoju pomiędzy narodami”. Przewidywano różnego rodzaju sankcje, gdyby któreś z państw członkowskich, łamiąc zobowiązania, dokonało aktu agresji. Wśród przewidywanych sankcji były: możliwość zerwania stosunków dyplomatycznych, wykluczenie z organizacji, nałożenie sankcji ekonomicznych i kar finansowych.
Kierunek polityki zagranicznej
Liga Narodów skupiała się na obronie interesów i bezpieczeństwie własnego państwa, a jej celem było zapewnienie pokoju między narodami poprzez współpracę. Liga Narodów postulowała wyrzeczenie się siły w konfliktach międzynarodowych, co było jednym z najważniejszych kierunków jej polityki zagranicznej.
Siedziba Ligi Narodów
Siedziba Ligi Narodów mieściła się w Genewie.
Możliwość użycia siły militarnej przez Ligę Narodów
Liga Narodów została utworzona w celu utrzymania pokoju na świecie i rozwiązywania konfliktów międzynarodowych poprzez negocjacje i dyplomację. Jednym z narzędzi, jakie miała do dyspozycji, była możliwość użycia siły militarnej przez państwa członkowskie, w celu wyegzekwowania zobowiązań wobec Ligi.
Kontrolowanie przestrzegania postanowień małego traktatu wersalskiego
Liga Narodów miała również zadanie kontrolowania przestrzegania postanowień tzw. małego traktatu wersalskiego, czyli traktatu mniejszościowego. Rządy nowo powstałych państw europejskich miały obowiązek szanować prawa mniejszości narodowych zamieszkujących ich terytoria. Gdyby prawa te były łamane, istniała możliwość odwołania się do wspomnianej organizacji.
System opieki mandatowej nad koloniami niemieckimi i krajami odłączonymi od imperium tureckiego
Jednym z pierwszych działań Ligi Narodów było stworzenie systemu opieki mandatowej nad koloniami niemieckimi oraz krajami odłączonymi od imperium tureckiego. System mandatowy zakładał przygotowanie tych krajów do uzyskania samodzielności i w konsekwencji niepodległości.
Mandat typu A
Państwa, które uzyskały status mandatu typu A, zostały uznane za najlepiej przygotowane do uzyskania niepodległości. Wśród tych państw były m.in. Irak, Palestyna i Syria. Państwo, które sprawowało nad takim mandatem nadzór, miało służyć doradztwem i zarządzać administracyjnie.
Mandat typu B
Mandat typu B obejmował państwa, które uznawano za słabiej rozwinięte i nieprzygotowane do tego, aby w krótkim czasie uzyskać pełną samodzielność, np. kolonie niemieckie w Afryce.
Mandat typu C
Mandat typu C obejmował państwa, których droga do niepodległości miała być jeszcze długa, m.in. dawne posiadłości niemieckie na Pacyfiku.
Zasady członkostwa w Lidze Narodów
Liga Narodów była międzynarodową organizacją powstałą po I wojnie światowej, która miała na celu utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Aby do niej należeć, państwo musiało spełnić określone warunki.
Członkostwo w Lidze Narodów
Każde państwo, dominium lub kolonia, które rządziło się samodzielnie i chciało dołączyć do Ligi, mogło zostać jej członkiem, pod warunkiem, że dwie trzecie Zgromadzenia opowiedziało się za jego przyjęciem. Jednakże, państwo to musiało dać rzeczywistą gwarancję swoich zobowiązań międzynarodowych i przyjąć normy określone przez Ligę dla swoich sił zbrojnych oraz swojego uzbrojenia lądowego, morskiego i lotniczego.
Wystąpienie z Ligi
Członek Ligi mógł wystąpić z organizacji za dwuletnim uprzedzeniem, pod warunkiem, że spełnił wszystkie swoje międzynarodowe zobowiązania wraz z zobowiązaniami wynikającymi z niniejszego Paktu.
Redukcja zbrojeń
Zadaniem Ligi Narodów było także zmniejszenie zbrojeń narodowych państw, aby utrzymać pokój i bezpieczeństwo na świecie.
Planowanie redukcji zbrojeń
Członkowie Ligi uznawali, że utrzymanie pokoju wymaga zmniejszenia zbrojeń narodowych do minimum dającego się pogodzić z bezpieczeństwem narodowym oraz z egzekucją zobowiązań międzynarodowych przez wspólną akcję. Rada, uwzględniając geograficzne położenie i specyficzne warunki każdego państwa, opracowywała plany takiego zmniejszenia celem przedłożenia ich poszczególnym rządom do rozważenia i decyzji.
Wymiana informacji
Członkowie Ligi zobowiązali się do udzielania sobie nawzajem szczerych i wyczerpujących informacji dotyczących stanu zaawansowania swoich zbrojeń, programów wojskowych, morskich i lotniczych oraz stanu tych gałęzi przemysłu, które mogą być przystosowane do celów wojennych.
Przynależność do Ligi Narodów
Artykuł 1 paktu Ligii Narodów określał zasady przynależności do organizacji. Członkiem Ligi mógł być każde państwo, które zobowiązało się do przestrzegania zasad pokoju i prawa międzynarodowego, a także do rozwiązywania konfliktów między państwami drogą negocjacji, mediacji lub arbitrażu.
Cele Ligi Narodów
Artykuł 1 paktu Ligii Narodów wymieniał cele organizacji, które miały zapewnić utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego. Cele te obejmowały:
- zapewnienie równego traktowania wszystkich członków Ligi
- przeciwdziałanie agresji państwowej i zapobieganie wybuchowi wojen
- wykorzystanie międzynarodowej współpracy w celu rozwiązywania problemów międzynarodowych
- wspieranie rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego państw członkowskich
- wspieranie ochrony mniejszości narodowych i przeciwdziałanie handlowi niewolnikami
Stosunek Ligi Narodów do konfliktów i wojny
Artykuł 11 paktu Ligii Narodów określał zasady postępowania w przypadku wybuchu wojny lub groźby wojny. W takim przypadku Liga miała podjąć wszelkie środki, które mogłyby zapobiec wojnie lub skutecznie zabezpieczyć pokój między narodami. Sekretarz Generalny na żądanie któregokolwiek członka Ligi, zwoływał niezwłocznie Radę.
W przypadku, gdy któryś z członków Ligi zwrócił uwagę na okoliczność, która mogła wpłynąć na stosunki międzynarodowe i zagrozić pokoju, Rada miała podjąć odpowiednie działania.
Przyczyny słabości Ligi Narodów
Liga Narodów nie zawsze była skuteczna w zapobieganiu konfliktom i wojnom. Przyczyny tego stanu rzeczy były różne. Po pierwsze, Stany Zjednoczone, które były inicjatorem powstania organizacji, nie ratyfikowały paktu o jej powołaniu. Po drugie, nigdy nie utworzono wspólnych sił zbrojnych, które mogłyby podejmować działania przeciwko agresorom. Po trzecie, państwa, które rozpoczynały konflikty, występowały z Ligi, aby nie ponosi
Państwa członkowskie Ligi Narodów
Trudno nie odnieść wrażenia, że państwa członkowskie zainteresowane były przede wszystkim realizacją własnych interesów, a tylko w niewielkim stopniu zachowaniem pokoju światowego.
System głosowania w Lidze Narodów
Obowiązująca zasada jednomyślności powodowała brak decyzyjności i wyłamywanie się z obrad państw.
Koniec Ligi Narodów
Ostatnią decyzją Ligi Narodów było wykluczenie ZSRR po agresji na Finlandię. Później nie odbywały się już żadne posiedzenia. Liga przestała oficjalnie istnieć w 1946 roku. Jej majątek przejęła Organizacja Narodów Zjednoczonych.
Rysunek satyryczny
Rysunek satyryczny z amerykańskiego magazynu (grudzień 1920 r.) przedstawiający „most” Ligi Narodów. Źródło: Rysunek satyryczny z amerykańskiego magazynu (grudzień 1920 r.) przedstawiający „most” Ligi Narodów, domena publiczna.
Wymowa symboliczna rysunku
Rysunek satyryczny przedstawiający „most” Ligi Narodów nawiązuje do słabości organizacji w utrzymaniu pokoju światowego. Most, który rozpadł się na połowie symbolizuje upadek Ligi Narodów, która zawiodła w swoim zadaniu.
Interwencje Ligi Narodów
W latach 20. i 30. Liga Narodów interweniowała w konflikty takie jak wojna grecko-turecka, konflikt graniczny między Polską a Czechosłowacją, agresja Włoch na Abisynię. Jednakże, skuteczność tych działań była ograniczona.
Propozycje na zwiększenie skuteczności Ligi Narodów
Aby zwiększyć skuteczność Ligi Narodów w utrzymaniu światowego pokoju i przeciwdziałaniu konfliktom światowym, można by:
1. Zmiana systemu głosowania
Przyjęcie zasady większościowej zamiast jednomyślności mogłoby przyspieszyć proces decyzyjny.
2. Zwiększenie uprawnień
Liga Narodów mogłaby uzyskać większe uprawnienia, które pozwoliłyby na większą kontrolę i sankcje wobec państw nar
Utworzenie Ligi Narodów
Inicjatorem utworzenia Ligi Narodów był brytyjski premier Lloyd George, który w roku 1918 wystąpił z takim postulatem w pokojowym programie ogłoszonym podczas I wojny światowej.
Pakt Ligi Narodów
Pakt Ligi Narodów został przyjęty w roku 1919 w Genewie i stanowił integralną część aktu prawa międzynarodowego pod nazwą Traktat Wersalski.
Organizacja Ligi Narodów
Najważniejszym organem Ligi Narodów była Rada składająca się z 4 stałych członków: Francji, Włoch, Wielkiej Brytanii i Japonii, oraz członków niestałych w liczbie sześciu państw. Siedziba Ligi znajdowała się w Paryżu.
Konferencja paryska i traktat wersalski
Konferencja pokojowa w Paryżu, zwołana po I wojnie światowej, doprowadziła do podpisania Traktatu Wersalskiego, który formalnie zakończył wojnę. Polska również uczestniczyła w negocjacjach wersalskich, domagając się uzyskania niepodległości i uzyskując znaczne tereny od zaborców.
Sprawa polska na konferencji wersalskiej
Na konferencji wersalskiej Polska zdobyła uznanie jako niepodległe państwo, a granice Polski zostały znacznie rozszerzone kosztem Niemiec i Rosji.
Mamy nadzieję, że ten artykuł dostarczy Ci wyczerpujących informacji na temat Ligi Narodów i pozwoli lepiej zrozumieć funkcjonowanie organizacji międzynarodowych.
