Szkielet organizmu jest konstrukcją, która wpływa na jego kształt i wielkość. Okres szybkiego wzrostu ciała w czasie dojrzewania jest związany przede wszystkim z wydłużaniem się kości. Szkielet dorosłego człowieka składa się z około 206 kości, ich połączeń oraz więzadeł. Szkielet tworzy wewnętrzne rusztowanie organizmu, które nie tylko utrzymuje tkanki, ale także dźwiga ciężary przenoszone przez człowieka. Nasza nietypowa dla ssaków, dwunożna postawa, charakteryzuje się stosunkowo małą stabilnością. Budowa i funkcje szkieletu człowieka pozwalają bezpiecznie przemieszczać się na dwóch nogach.
W szkielecie wyróżniamy szkielet osiowy i szkielet kończyn. Do szkieletu osiowego zaliczamy czaszkę, kręgosłup i klatkę piersiową. Budowa chemiczna i fizyczna kości decyduje o ich właściwościach, a kształt kości zależy od pełnionych przez nią funkcji. Kości łączą się ze sobą ruchomo lub nieruchomo.
Szkielet osiowy składa się z czaszki, kręgosłupa i klatki piersiowej. Czaszka chroni mózg i narządy zmysłów. Kręgosłup składa się z 33-34 kręgów, które umożliwiają ruchy i podtrzymują cały szkielet. Klatka piersiowa chroni narządy wewnętrzne i umożliwia oddychanie.
Kręgosłup to jedna z najważniejszych struktur ciała człowieka. Jest to element, który odpowiada za stabilność, ruchomość i ochronę rdzenia kręgowego. W tym artykule przyjrzymy się kręgosłupowi bliżej i omówimy jego różne odcinki.
Ilustracja szkieletu człowieka
Widok przedni szkieletu
Ilustracja przedstawia żółty szkielet człowieka od przodu. Kolorem niebieskim zaznaczono kości szkieletu osiowego, który składa się z czaszki, kręgosłupa i klatki piersiowej. W kręgosłupie po lewej zaznaczono i podpisano odcinki: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, kość krzyżowa i kości ogonowe. W klatce piersiowej podpisano mostek i żebra. Pozostałe elementy szkieletu od góry z prawej: obojczyk, łopatka, kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa, kości ręki, kość udowa, rzepka, kość piszczelowa, kość strzałkowa i kości stopy. Z prawej u dołu podpisano miednicę.
Widok tylny szkieletu
Ilustracja przedstawia żółty szkielet człowieka od tyłu. Kolorem niebieskim zaznaczono szkielet osiowy. Podpisy tak jak na widoku szkieletu z przodu. W czaszce podpisano dodatkowo żuchwę, w kręgosłupie pierwszy krąg dźwigacz, w kościach stopy kość piętową.
Połączenia kości
Ilustracja przedstawia żółty szkielet człowieka od tyłu, wskazując połączenia kości. Od góry widać szwy na czaszce, staw barkowy, staw łokciowy, staw biodrowy, staw kolanowy i staw skokowy.
Budowa czaszki
Kości czaszki z wyjątkiem żuchwy są połączone ze sobą nieruchomo szwami o różnym kształcie linii łączącej. Na szkielet czaszki składają się:
Kości mózgowoczaszki
Kości płaskie połączone szwami, tworzące puszkę, w której zamknięty jest mózg (mózgoczaszka).
Kości trzewioczaszki
Kości różnokształtne – rusztowanie twarzy (trzewioczaszka), które stanowią oparcie dla zębów i umożliwiają żucie pokarmu.
Widok czaszki z przodu
Ilustracja przedstawia widok ludzkiej czaszki z przodu. Widać kości budujące część mózgową połączone szwami. Pod częścią czo
Budowa kręgosłupa
Trzony, łuki kręgowe i wyrostki
Kręgosłup to ważny element ludzkiego szkieletu, który składa się z 33-34 kręgów i dzieli się na odcinki: szyjny (7 kręgów), piersiowy (12), lędźwiowy (5), krzyżowy (5), ogonowy (3-4). Największe obciążenie spoczywa na odcinku lędźwiowym, który może utrzymać dużą wagę. Każdy kręg składa się z trzonu, łuków kręgowych i wyrostków. Kręgi są ułożone jeden na drugim wzdłuż osi pionowej ciała.
Funkcje kręgosłupa
Kręgosłup pełni wiele ważnych funkcji. Stanowi rusztowanie tułowia, podpiera czaszkę oraz daje oparcie kościom kończyn. Ponadto chroni rdzeń kręgowy, który jest częścią układu nerwowego i umożliwia komunikację między mózgiem a resztą ciała.
Budowa odcinków kręgosłupa
Odcinek szyjny składa się z siedmiu kręgów, a odcinek piersiowy z dwunastu. Kręgi w odcinku krzyżowym i guzicznym zrośnięte są w jedną kość. Odcinek lędźwiowy składa się z pięciu kręgów, a ogonowy z trzech lub czterech.
Trzony i łuki kręgowe
Trzon kręgu to jego część centralna, która odpowiada za nośność i odporność na obciążenia. Łuk kręgowy otacza rdzeń kręgowy i składa się z dwóch łuków łukowatych oraz wyrostków stawowych.
Wyrostki kręgowe
Wyrostki kręgowe są elementami, które służą do przyczepiania mięśni i więzadeł, a także umożliwiają ruchy skrętne kręgosłupa.
Poznaj swoją kręgosłup
Budowa kręgosłupa
Kręgosłup składa się z wielu odcinków, a każdy z nich pełni swoją specyficzną funkcję. Na początku skupimy się na budowie kręgosłupa, by lepiej zrozumieć jego działanie.
Trzony kręgów
Kręgi składają się z trzonu, łuków kręgowych i wyrostków. Trzony kręgów to główna część kręgów, stanowiąca o ich wysokości.
Dyski międzykręgowe
Dyski międzykręgowe to chrzęstne krążki, które łączą trzony kręgów. Pełnią one ważną rolę w amortyzacji wstrząsów, które mogą być przenoszone na inne części ciała.
Budowa odcinków kręgosłupa
Kręgosłup składa się z kilku odcinków, z których każdy odpowiada za inną część ciała i różni się budową. Poniżej przedstawiamy omówienie każdego z odcinków kręgosłupa.
Odcinki kręgosłupa
Odcinek szyjny
Odcinek szyjny to górna część kręgosłupa, składająca się z 7 kręgów. Dźwigacz i obrotnik to dwa kręgi, które pozwalają na obracanie głowy. W czasie omawiania omawianego odcinka, czaszka opiera się na pierwszym kręgu.
Odcinek piersiowy
Odcinek piersiowy składa się z 12 kręgów, które połączone są z żebrami. Klatka piersiowa obraca się w przestrzeni, a chrzęstne połączenie żeber z mostkiem utrzymuje jej stabilność.
Odcinek lędźwiowy
Odcinek lędźwiowy to dolna część kręgosłupa, składająca się z 5 kręgów. Kości miedniczne łączą się z kręgosłupem, co zapewnia stabilność dolnej części ciała.
Odcinek guziczny
Odcinek guziczny to końcowy fragment kręgosłupa, który składa się z 4 kręgów. Kręgi w tej części kręgosłupa obrac
Szkielet osiowy u kręgowców
Problem badawczy
Jakiego rodzaju szkielet osiowy będzie najlepiej pełnił swoją funkcję u dużego kręgowca?
Hipoteza
Szkielet osiowy powinien mieć postać sztywnego pręta.
Doświadczenie 1
Co będzie potrzebne
- długa, gruba słomka do napojów,
- nożyczki,
- wycior (drucik kreatywny).
Instrukcja
- Przeciągnij wycior przez słomkę.
- Spróbuj delikatnie wygiąć słomkę z wyciorem i obserwuj, czy się zgina.
- Wyjmij wycior ze słomki.
- Słomkę potnij na równe kawałki o długości 2 cm.
- Nawlecz kawałki słomki na wycior.
- Spróbuj delikatnie wygiąć słomki z wyciorem. Obserwuj, czy taka konstrukcja łatwo się zgina.
- Oceń, jaki byłby wpływ sztywnego kręgosłupa na aktywność życiową organizmu.
Porównanie modelu szkieletu osiowego złożonego z jednej długiej kości (całej słomki) z modelem zbudowanym z wielu krótkich kości (fragmentów słomki) nie potwierdza postawionej hipotezy. Okazuje się, że szkielet osiowy powinien mieć elastyczny kształt,
Rozpoznawanie płci na podstawie kształtu miednicy
Na podstawie kształtu miednicy można rozpoznać płeć. Miednica kobiety jest zwykle szersza niż miednica mężczyzny. Różnice wynikają z potrzeby urodzenia dziecka, gdzie kobieta potrzebuje większej przestrzeni w miednicy.
Badanie wzajemnego położenia kości przedramienia
Przygotowanie
Aby przeprowadzić badanie wzajemnego położenia kości przedramienia, konieczne jest odsłonięcie kończyny górnej.
Instrukcja
- Wyciągnij prawą rękę przed siebie dłonią do dołu.
- Połóż lewą rękę na przedramieniu w połowie jego długości.
- Określ na podstawie dotyku, jak ułożone są kości przedramienia.
- Ustaw prawą rekę dłonią do góry.
- Sprawdź dotykiem, czy kości przedramienia zmieniły położenie.
- Powtórz czynność.
- Narysuj schemat ręki z obiema kośćmi przedramienia i dłonią w obu badanych pozycjach.
Budowa szkieletu
Szkielet stanowi rusztowanie organizmu i nadaje mu kształt. Składa się z szkieletu osiowego i kończyn.
Szkielet osiowy
Szkielet osiowy tworzą czaszka oraz kręgosłup z klatką piersiową. Przebiegający wzdłuż tułowia kręgosłup jest dla niego podporą, umożliwia wyginanie ciała, amortyzuje wstrząsy docierające do czaszki, chroni położony w kanale kręgowym rdzeń kręgowy. Czaszka tworzy osłonę dla mózgu i chroni narządy zmysłów. Klatka piersiowa jest złożona z wielu kości połączonych głównie ruchomo; wraz z mięśniami odpowiada za ruchy oddechowe.
Kończyny
Kończyny łączą się ze szkieletem osiowym poprzez obręcze.
Zależność między budową kości a ich funkcją
Na przykładzie kości piszczelowej, możemy zauważyć, że jej budowa zależy od funkcji, jaką ta kość pełni w szkielecie. Kość ta jest jedną z kości długich, a jej budowa umożliwia wykonywanie ruchów zginania i prostowania. Jest to możliwe dzięki budowie kości, która składa się z trzonu i dwóch końcówek. Trzon jest prosty i mocny, dzięki czemu kość może przenosić ciężar ciała. Końcówki kości piszczelowej są wygięte, co zapewnia większą elastyczność kończyny i umożliwia bardziej złożone ruchy.
Słowniczek
W tym słowniczku znajdują się wyjaśnienia kilku pojęć z zakresu anatomii i fizjologii człowieka.
Kanał kręgowy
Kanał kręgowy to kanał utworzony przez łączące się za trzonem kręgu łuki kręgosłupa. W jego wnętrzu przebiega element układu nerwowego – rdzeń kręgowy.
Kręg
Kręg to kość różnokształtna stanowiąca jednostkę budulcową kręgosłupa. Składa się z trzonu, łuków kręgowych i wyrostków.
Kręgosłup
Kręgosłup to część szkieletu osiowego zbudowana z kręgów ułożonych jeden nad drugim. U człowieka wyznacza pionową oś ciała.
Obręcz barkowa
Obręcz barkowa to obręcz kończyny górnej, czyli kostny element szkieletu łączący kończynę górną wolną ze szkieletem osiowym. Składa się z obojczyka i łopatki.
Obręcz miednicowa
Obręcz miednicowa to obręcz kończyny dolnej, czyli kostny element szkieletu łączący kończynę dolną wolną (nogę) ze szkieletem osiowym. Składa się z 2 kości miednicznych.
Rdzeń kręgowy
Rdzeń kręgowy to część centralnego układu nerwowego położona w kanale kręgowym. Odpowiada za przekazywanie informacji do mózgu i z mózgu oraz kontrolę czynności wykonywanych odruchowo.
Szkielet
Szkielet to twarda struktura zbudowana z substancji organicznych i nieorganicznych, stanowiąca rusztowanie ciała i podporę dla mięśni.
Szkielet osiowy
Szkielet osiowy to część szkieletu tworząca oś ciała, zbudowana z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka.
Układ kostny człowieka
Kręgosłup
Kręgosłup to część szkieletu osiowego, składająca się z kręgów, ułożonych jeden nad drugim. Każdy kręg to kość różnokształtna, składająca się z trzonu, łuków kręgowych i wyrostków. Kanał kręgowy to kanał utworzony przez łączące się za trzonem kręgu łuki kręgosłupa, w którym przebiega rdzeń kręgowy – część centralnego układu nerwowego, odpowiadająca za przekazywanie informacji do mózgu i z mózgu oraz kontrolę czynności wykonywanych odruchowo.
Obwodowy układ kostny
Obwodowy układ kostny człowieka składa się z kości, które tworzą szkielet – twardą strukturę zbudowaną z substancji organicznych i nieorganicznych, stanowiąca rusztowanie ciała i podporę dla mięśni. Szkielet osiowy to część szkieletu tworząca oś ciała, zbudowana z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka.
Obwodowy układ kostny górnej i dolnej kończyny
Obręcz barkowa to kościsty element szkieletu łączący kończynę górną wolną ze szkieletem osiowym, składający się z obojczyka i łopatki. Natomiast obręcz miednicowa to kościsty element szkieletu łączący kończynę dolną wolną (nogę) ze szkieletem osiowym, składający się z 2 kości miednicznych.
Układ mięśniowy człowieka
Mięśnie to narządy ruchu, których zadaniem jest skracanie się i napinanie w odpowiedzi na impulsy nerwowe, co prowadzi do poruszania kośćmi i całego ciała. Układ mięśniowy działa wraz z układem kostnym i stawowym, tworząc układ ruchu człowieka.
Ćwiczenia interaktywne
Platforma edukacyjna zawiera 4 ćwiczenia interaktywne, w których można poznać szczegóły budowy układu kostnego człowieka i jego funkcjonowania. Ćwiczenia te pozwalają na wypełnienie luk w tekście dotyczącym kręgosłupa, rozwiązanie zagadek, układanie szkieletu czł
